Lugara nga kahilanan
bo by Bobong
Mao nga gitawag kinig lugara nga kahilanan
o katingalahan tungod kay mingaw kaayo kining
dapita. Ug daghan kaayong mga katingalahan
ang nahitabo.
May amahan ug anak nga walla siyay inahan,
ug tungod kay pobre kaayo silang tigdaogdaogan
sa mga bata. Ug usa ka adlaw niana, pangtana
ang anak sa amahan, ngano walla koy inahan
unya mitubag siya. Kay gusto imong nanay
sa marigo busa iyang nakabation sa maga tawo
nga naay usa ka nindo nga tubod sa bukid.
Ug gusto siya miadto sa bukid ug magita siya
sa tubod. Apan walla siya mouli.
Ang anak misulti nga gusto ako moadto sa
bukid ug magita sa akon nanay.
Tubag ang tatay, ayaw ka moadto, kon dili
ka usab mouli sa balay dili ko mahimong anaa
tungod kay migaw kaayo.
Ang anak mitubag, apan gusuto ko makakita
sa akong nanay. Busa mas maayo kon mouban
ka nako. Matubayon iyan gisulti busa paguyon
niya nagdilidili ug miuban siya sa anak dili
buut.
Ug milakaw sila sa masiot nga kasiutan Nakakita
sila sa kinahinungdanon nga walog ug usa
ka taas nga bukid, mao to taas kaayo nindo
kaayong walla pa silay mitanaw. Ug talagsaon
kaayo kay unya mitanaw ang anak sa bukid
busa milakaw siya paspas padulong sa bukid
sa kalit ug iyan gihayag kaayo ang iyan mata
ug nawong.
Ola ola, nganong molakaw ka paspas kaayo
unsay nahitabo nimo mitawag ang amahan sa
anak, mitubag siya naay usa ka dakong kahoy
nga gipalibutan sa bulawan. Apan ang amahana
wala giyo'y nakita, ang nakita sa bata mao
giyud ang punuan sa kahoy nga puno sa butawan
ug milakaw siya paspas padolong sa bukid.
Apan ang amahan wala giyo'y nakita, mao tong
miingon ang amahan sa bata sigi manglahos
ta sa unahan pa miingon ang anak. Mao tong
nanglahos sila sa unahan, mao tong sa sigi
nila ug tanaw tanaw sa palibot nagkalingaw
giyud sila ug insakto. Sa mga bulak , sa
mga ali bangbang, ug sa mga langgam kay paskang
daghana giyod didto.
Sige lang sila tanaw tanaw sa palibot wala
na sila kahunahuna ug unsa hangtod wala nila
nahibawan nga gabii na diay, nao tong naglingi
lingi lang sila sa palibot, mao tong nagdesisyon
ang amahan sa bata nga mamauli na sila kay
wala makita sa inahan. Apan ang problema
nila wala na sila nakadomdom kong asa na
ang kadtong dalan nila pabalik.
Mao ni nag problema nila karon, mao to karon
sigi silang lakaw mao tong mintras namahulay
sila naghunahuna sila kong asa ang dalan
padulong sa ilang balay. Apan mintras sigi
sila ug istorya ang amahan ug anak nagplano
sila kong asa sila moagi, mao to murag naay
na dunggan ang bata nga usa ka tingog. Tingog
daw sa usa ka babae.
Mao tong mitindog ang bata ug mitanaw adtong
maong kahuya. Unya natingala ang iyang amahan
unsa may na dunggan sa iyang anak. Nga bisan
siya wala man nakadungog mao tong iyang gipangutana
ang bata kung unsa ka tinuod to kay hasta
siya nga amahan nahadlok na, mao to paghuman
ug pagpangutana sa iyan amahan ang bata kong
asa gikan ang tingog. Gitudlo sa bata didto
sa maong kahuya katong kahoy nga napuno ug
butawan, ilang naagian mao to ilang giadto
kong unsa ka tinood. Mao tong nagalakaw na
sila nga nagalakaw padulong sa kahoy hangtod
nakaabot sila adtong kahuya
pagtanaw nianang kahuya sa amahan sa bata
naa giyud siya'y nakitaan. Ang amahan sa
bata naay dakong kahoy naga nakitan ug naay
daghan kaayong mga bulawan nga nakapalibot
nianing kahuya.
Unya mintaras nagtanaw tanaw sila adtong
kahuya naay nihuyop nga bugnaw kaayo nga
hangin, nihapak sa ilaha murag makalimbawt
ba sa balahibo ang hangin niya mao to paghangin
sa ilaha murag tugnaw siguro kaayo mao to
gibati silang duha ug kahadlok unya pagkataodtaod
pilahan ka minuto kalit lang nga naay minggawas.
Usa ka babae nga puro puti ang suot nga sinina.
Kinsa man siya mipagotana ang anak, apan
walay tubag sa amahan nga naglurat sa babae
ug nagsulti mao to akong asawa ka ba?
Unya mitobag siya uban sa paghiyum akoa ang
imong asawa ug nagtuno iyan kamut ug miingon
nga ayaw kahadluk akoa tinuod nga imong nanay.
Ali ali. Busa naghalog sila tro nga naghiusa.
Unya mao to katiglahan nagpaduol hinuon sila
adtong kahoy mao tong pagka pila ka minuto
gikan sa tumoy sa kahoy nawala sa langit.